Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε σημαντικές αλλαγές σε ό,τι αφορά την παρουσία γυναικών σε νευραλγικές θέσεις. Πλέον, οι γυναίκες κατακτούν υψηλότερες θέσεις και σε πολλές περιπτώσεις νιώθουν την ασφάλεια να δημιουργήσουν τις δικές τους επιχειρήσεις.
Ωστόσο, αν και έχει σημειωθεί πρόοδος στο κομμάτι αυτό, χρειάζεται να διανύσουμε ακόμη πολύ δρόμο για να δούμε ουσιαστικές αλλαγές. Στην Ελλάδα ακόμη έχουμε να αντιμετωπίσουμε ζητήματα προκαταλήψεων. Ειδικά το στενό περιβάλλον φαίνεται ότι επηρεάζει καθοριστικά το αν μια γυναίκα θα προχωρήσει στην ίδρυση δικής της επιχείρησης ή όχι. Αξίζει να σημειωθεί ότι αν και η συμμετοχή των γυναικών με τα χρόνια αυξάνεται καθοριστικά σε καίριες θέσεις, μόνο 1 στις 4 έχει τη δική της επιχείρηση.
Σκιαγραφώντας τις εργαζόμενες γυναίκες
Αρχικά, θα πρέπει να τονίσουμε ότι πρόθεση του άρθρου αυτού είναι να προβάλει τα δεδομένα, τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν γυναίκες που «επιχειρούν» ή εργάζονται στη χώρα μας και όχι να αναπαράξει φυλετικά στερεότυπα ούτε να δημιουργήσει αντιπαράθεση σε θέματα ισότητας. Οι γυναίκες, σύμφωνα με έρευνα της ICAP CRIF, συγκεντρώνουν κάποια χαρακτηριστικά που τις κάνουν πολύτιμες στη διοίκηση επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, οι γυναίκες που εργάζονται σε επιτελικές θέσεις στην Ελλάδα δηλώνουν ότι είναι η επιμονή και η εργατικότητα τους αυτό που τις ξεχωρίζει. Μάλιστα, η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών ξεπερνά τον βασικό χρόνο εργασίας θέλοντας να προσφέρει ακόμα περισσότερα στην επιχείρηση τους. Η ενσυναίσθηση, η επικοινωνία και η δημιουργικότητα αποτελούν επίσης χαρακτηριστικά που βοηθούν στην καλύτερη διαχείριση ομάδων και γενικότερα στη διαχείριση μιας επιχείρησης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η ΕΡΓΑΝΗ για το 2022, οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκαν στο διάστημα 2019-2022 κατά 263.263 άτομα (13,3%). Η αύξηση ήταν μεγαλύτερη για τις γυναίκες (+15,8%) σε σχέση με τους άνδρες (+11,1%) με αποτέλεσμα το μερίδιο των γυναικών στο σύνολο των μισθωτών εργαζομένων να αυξηθεί κατά 1,1 μονάδα (από 46,6 % το 2019 σε 47,7 το 2022).
Όσον αφορά τις γυναίκες που έχουν δικές τους επιχειρήσεις στη χώρα μας, το ποσοστό αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο. Συγκεκριμένα, μια στις τέσσερις γυναίκες έχει ανοίξει τη δική της εταιρεία και δραστηριοποιείται στην αγορά. Ποσοστό που επιδέχεται βελτίωσης αλλά και ενθάρρυνσης από την πολιτεία.
Το στερεότυπο φύλου η μεγαλύτερη πρόκληση
Οι γυναίκες τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό έχουν να αντιμετωπίσουν στον χώρο εργασίας πληθώρα προκλήσεων που εμποδίζουν την επαγγελματική τους ανάπτυξη ή θέτουν όρια σ’ αυτήν. Μερικές από τις πιο σημαντικές προκλήσεις είναι οι εξής:
Στερεότυπα φύλου: Η Ελλάδα είναι μια παραδοσιακή χώρα όπου οι ρόλοι των φύλων εξακολουθούν ως ένα βαθμό να μένουν προσκολλημένοι σε αντιλήψεις του παρελθόντος. Οι γυναίκες αναμένεται συχνά να είναι οι κύριοι φροντιστές των παιδιών και του σπιτιού, γεγονός που μπορεί να δυσκολέψει την εξισορρόπηση των εργασιακών και οικογενειακών ευθυνών. Ακόμη, θεωρείται ότι κάποια στιγμή μια γυναίκα θα αποφασίσει να κάνει οικογένεια άρα δεν θα μπορεί να είναι προσηλωμένη στην καριέρα της.
Ανέλιξη: Οι γυναίκες στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν ένα ταβάνι στο χώρο εργασίας, το οποίο περιορίζει τις ευκαιρίες τους για επαγγελματική ανέλιξη και ισότητα αμοιβών.
Έλλειψη γυναικείας εκπροσώπησης σε ηγετικές θέσεις: Οι γυναίκες δεν εκπροσωπούνται όσο θα έπρεπε σε ηγετικές θέσεις στην Ελλάδα, με ένα μικρό μόνο ποσοστό γυναικών να κατέχει σημαντικές θέσεις σε εταιρείες.
Περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση: Οι γυναίκες επιχειρηματίες στην Ελλάδα συχνά αγωνίζονται να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση για τις επιχειρήσεις τους, καθώς μπορεί να αντιμετωπίζουν διακρίσεις ή να μην έχουν την απαραίτητη ασφάλεια.
Ευκαιρίες για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα
Όπως ήδη αναφέραμε, τα πράγματα φαίνεται να αλλάζουν ακόμη και στην Ελλάδα. Οι γυναίκες έχουν αρχίσει να κατακτούν θέσεις ευθύνης, μιλούν ανοιχτά για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, να διευθύνουν σχετικές ομιλίες σε σημαντικά συνέδρια και να ανοίγουν τον διάλογο για την ένταξη τους και την αποβολή των στερεοτύπων. Ποιες ευκαιρίες δημιουργούνται στην Ελλάδα για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα;
Νέα οικοσύστημα επιχειρηματικότητας: Η Ελλάδα έχει δει μια αύξηση στον αριθμό των startups και ένα αναπτυσσόμενο επιχειρηματικό οικοσύστημα, το οποίο παρέχει ευκαιρίες στις γυναίκες να ξεκινήσουν και να αναπτύξουν τις δικές τους επιχειρήσεις.
Κυβερνητική υποστήριξη: Η ελληνική κυβέρνηση έχει εισαγάγει πρωτοβουλίες για τη στήριξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας και την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό.
Πρόσβαση σε προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία παρέχει πρόσβαση σε χρηματοδότηση και πόρους σε γυναίκες επιχειρηματίες μέσω προγραμμάτων όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων και το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας Horizon.
Αύξηση της ευαισθητοποίησης και της υποστήριξης: Υπάρχει μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση της σημασίας της ισότητας των φύλων στον εργασιακό χώρο και περισσότεροι οργανισμοί εργάζονται για την υποστήριξη των γυναικών στις επιχειρήσεις.
Προκλήσεις και ευκαιρίες υπάρχουν και για τα δυο φύλα όταν μιλάμε για την επιχειρηματικότητα. Το σημαντικό είναι να μπορεί κάποιος ή κάποια να πάρει το ρίσκο και την απόφαση, να αψηφήσει το κοντινό περιβάλλον αν αυτό δεν προσφέρει εποικοδομητική κριτική και να προχωρήσει προς την επίτευξη των στόχων του.
Για να απαντήσουμε στην ερώτηση που θέσαμε στον τίτλο, υπάρχει γυναικεία επιχειρηματικότητα στη χώρα μας και μάλιστα έχει πλέον να παρουσιάσει και πολύ καλά παραδείγματα. Στόχος είναι η αύξηση αυτών των πρωτοβουλιών, η ενθάρρυνση τους από το κράτος και η αλλαγή των αντιλήψεων που μέχρι σήμερα εμποδίζουν ενδεχομένως τις γυναίκες να πάρουν μια τέτοια απόφαση.